کمال گرایی؛ مثبت و یا منفی

حالت مطالعه

برخی از نوجوانان قوانین و قواعد سختی را برای زندگی خود در نظر می‌گیرند و تمام انرژی خود را صرف رسیدن به معیارهای عالی خود می‌کنند.البته کمال‌خواهی علائم دیگری هم دارد. به یاد آورید تمام دفعاتی را که دلتان می‌خواسته یک کار هنری یا یک ورزش را امتحان کنید، امّا چون فکر کردید که به قدر کافی در آن خوب نخواهید بود، قید آن را زده‌اید.

چندبار شده است که دلتان خواسته دوستانتان را ملاقات کنید، امّا چون لباس ایدئال را نداشتید یا غذای ایدئال را آماده نکرده‌اید، بی‌خیال یک دورهمی با دوستانتان شده‌اید؟کمال‌خواهی باعث می‌شود تمام کارهایتان را به دقیقه نود موکول کنید تا اگر نتیجه خوبی از کارتان نگرفتید، یک بهانه حاضر و آماده داشته باشید.

دوره کمال گرایی

دوره کمال گرایی برمبنای کتاب غلبه بر کمال‌خواهی، نوشته رز شافران، سارا اگان و تریسی وید و ترجمه خانم سارا کمالی طراحی شده است. در این دوره سعی بر آن است که شما را با ابعاد مختلف کمال‌خواهی آشنا کرده و به شما کمک کند تا این ویژگی را در خود متعادل سازید. چیزی که کمال‌خواهی مانع دید آن شده، تعادل است. نویسندگان کتاب غلبه بر کمال‌خواهی می‌گویند اگر شما هیچ حد وسطی را نمی‌‌شناسید و فکر می‌کنید همه‌چیز یا عالی است یا فاجعه، یا شکست خورده‌اید یا موفق، پس دچار تفکر همه یا هیچ هستید.

کمال گرایی

کمال‌خواهی خصلت عجیب و پیچیده‌ای نیست، ممکن است همه آدم‌ها مقداری از آن را در خود داشته باشند و در بعضی از جنبه‌های خاص زندگیشان بروز دهند. امّا این خطر وجود دارد که اگر کمال‌خواهی را دقیق و کامل نشناسید و با آن روبرو نشوید، به مرور در دام جنبه زیان‌بار آن بیفتید و آرامش زندگیتان مختل شود.

منظور از کمال‌خواهی، تلاش مداوم برای رسیدن به معیارهای دشوار و سطح‌ بالایی است که فرد برای خودش تعیین کرده است.

فرد کمال‌خواه تنها زمانی خود را ارزشمند و موفق می‌داند که بتواند به استاندارد خودساخته‌اش برسد. حتی اگر در این مسیر دچار مشکلات و سختی‌هایی شود که در بوک‌لایت‌های بعدی به آنها اشاره خواهیم کرد.

زمانی که شما معیارهای سطح بالایی برای خودتان تعیین می‌کنید، پیشاپیش از نرسیدن به آن سطحْ نگران و مضطرب هستید. بنابراین، افراد کمال‌خواه اغلب از شکست خوردن در کار و زندگیشان می‌ترسند و همین باعث می‌شود خیلی سخت کاری را شروع کنند. درواقع، آنها هیچ کاری را شروع نمی‌کنند مگر آنکه مطمئن شوند آن را به بهترین نحو ممکن انجام خواهند داد.‌

هرچند اگر هم تکلیف محول‌شده را به بهترین نحو انجام دهند، با خودشان فکر می‌کنند که حتماً کار سختی نبوده و هرکسی می‌توانست از پس آن بربیاید. بدین‌ترتیب، افراد کمال‌خواه در بیشتر مواقع در موقعیت بدون برنده به سر می‌برند.

در مورد برخی از افراد این مسئله وجود دارد که کمال‌خواهی‌شان در ابتدا سازنده و در مسیر پیشرفت بوده، امّا در گذر زمان مشکل‌ساز شده است. آنها سخت‌تر از سایر کمال‌خواه‌ها تن به تغییر و اصلاح می‌دهند، چراکه خاطره خوش آن کمال‌خواهی‌ اولیه‌ هنوز برایشان زنده است.

مخاطبین دوره

اگر می‌خواهید بدانید کمال‌خواهی زیان‌بار دارید یا نه و ادامه مطالعه این دوره چقدر برایتان ضروری است، به سؤالات زیر پاسخ دهید:

آیا مدام در تلاش برای رسیدن به اهدافتان هستید؟
آیا شما بیشتر بر شکست‌هایتان تمرکز می‌کنید یا بر موفقیت‌هایتان؟
آیا دیگران به شما می‌گویند که معیارهایتان خیلی سطح بالا است؟
آیا از اینکه به معیارهایتان دست نیابید خیلی می‌ترسید؟
اگر به هدفتان برسید، آیا برای دفعه بعدی معیارهای بالاتری تعیین می‌کنید؟
آیا عزت‌نفس شما به تلاش و موفقیتتان بستگی دارد؟
آیا مدام کیفیت کارهایی را که برای رسیدن به هدفتان انجام می‌دهید بررسی می‌کنید؟
آیا برای دست‌یابی به معیارهایتان دائماً تلاش می‌کنید؛ حتی اگر به قیمت از دست دادن چیزهای دیگری باشد یا مشکلاتی را برایتان ایجاد کند؟
آیا به خاطر ترس از شکست یا نداشتن وقت کافی برای انجام یک کار، از انجام آن اجتناب می‌کنید؟

اگر اغلب پاسخ‌هایتان «بله» بوده باشد، یعنی که در دام کمال‌خواهی زیان‌بار افتاده‌اید.

کمال‌خواهی باعث می‌شود فرد وقت بیشتری را صرف فکر کردن به شکست‌هایش بکند و به‌تدریج فقط موارد منفی را ببیند. این کار باعث غمگینی، بی‌انگیزگی و درنتیجه ضعیف شدن عملکرد می‌شود. فرد کمال‌خواه همواره در معرض افسردگی است و افسردگیْ خود باعث بدتر شدن اوضاع می‌شود.