ویژگی های یک شنونده خوب

شنونده خوب بودن یک هنر در عرصه ارتباط اجتماعی است. هنری که قابل یادگیری و تمرین است. گرچه خیلی ها آن را به صورت ذاتی دارند، اما این قابلیت چیزی نیست که نشود آن را با تمرین به دست آورد. در ادامه اصلی ترین ویژگی های شنونده خوب را با هم مرور می کنیم.

شنونده خوب در فواصل معین سوال می پرسد

از ویژگی های شنونده خوب فقط این نیست که به هنگام صحبت‌کردن طرف مقابل، ساکت باشیم. بر عکس، افراد، شنوندگان خوب را کسانی می‌دانند که در فواصل معین سئوالاتی می‌پرسند که به کشف و حل مشکل کمک می‌کند. ساکت نشستن و سرتکان‌دادن، تضمین نمی‌کند فرد دارد گوش می‌کند، امّا پرسیدن یک سئوال مفید به گوینده می‌رساند شنونده نه فقط مطالب گفته‌شده را گوش داده بلکه ارائه مطالب به قدری خوب بوده که شنونده اطلاعات اضافی می‌خواهد. گوش‌دادن خوب همچون گفتمانی دوسویه است نه گفتگویی یک طرفه که از گوینده به شنونده القا شود. بهترین گفتگوها، گفتمان‌هایی فعّال هستند.

شنونده خوب گفتگو را به یک تجربه خوب تبدیل می کنند

شنونده خوب گفتگو را برای طرف مقابل، به تجربه‌ای مثبت تبدیل می‌کنند. تجربه‌ای که با شنونده منفعل(یا انتقادی) به دست نمی‌آید. مستمعین خوب به طرف مقابل، حس تأییدشدن می‌دهند و اعتماد او را جلب می‌کنند. مشخصه گوش‌دادن خوب، ایجاد فضایی امن است که در آن می‌توان با روی گشاده در مورد موضوعات و تفاوت‌ها بحث کرد.

شنونده خوب یک گفتگوی مشارکتی ایجاد می کند

خوب گوش‌دادن، به مثابه نوعی گفتگوی مشارکتی دیده می‌شود. در یک گفتگوی مشارکتی جریان نقد و صحبت در دو سمت گفتگو به آرامی جاری است بی‌آنکه هیچ یک از دو طرف گفتگو در مورد نظرات طرف مقابل، جبهه بگیرد. در مقابل، ویژگی شنونده‌ های بد، رقابت‌جویی است. آنها فقط بدین منظور گوش می‌دهند که به لحاظ استدلالی یا منطقی، اشتباهی پیدا کنند و از سکوت برای آماده‌کردن پاسخ بعدی‌شان استفاده می‌کنند. شاید این روش شما را به فردی که در جدل‌کردن ماهر است تبدیل کند. منتها از شما، شنونده‌ای خوب نمی‌سازد. شنوندگان خوب ممکن است فرض‌های طرف مقابل را به چالش بکشند و مخالفت کنند امّا طرف مقابل حس می‌کند که شنونده به بحث کمک می‌کند نه آنکه بخواهد در بحث پیروز شود.

شنونده خوب پیشنهاد ارائه می دهند

یکی از ویژگی های شنونده های خوب این است که معمولاً پیشنهاد ارائه می‌دهند. در همه حال، نقدهای پذیرفتنی ارائه می دهند، نقدهایی که مسیرهایی بدیلی را برای بررسی مشکل بازکند. باید بدانید که پیشنهاد دادن مشکل نیست، مسئله بیشتر به مهارت‌های طرح پیشنهاد بازمی‌گردد. ما پیشنهاد را از کسانی که شنوندگان خوبی تشخیص‌شان داده‌ایم راحت‌تر می‌پذیریم. (کسی که در تمام مدّت گفتگو ساکت است و یک دفعه وسط می‌پرد پیشنهادش معتبر تلّقی نمی‌شود. یا کسی که ستیزه‌جو و انتقادی دیده می‌شود و بعد سعی می‌کند پیشنهاد بدهد فرد قابل‌اعتمادی دیده نمی‌شود.)

درحالی که بسیاری از ما فکر می‌کنیم شنونده خوب مثل اسفنجی است که گفته‌های گوینده را به دقت جذب می‌کند، یافته‌های ما نشان می‌دهد مستمع خوب مثل ترامپولین می‌ماند: ایده‌ها و نظرات از سمت آنها می‌جهد. آنها به جای این که ایده‌ها و انرژی‌تان را جذب کنند، تفکرّتان را تقویت، پرنیرو و شفاف می‌کنند. آنها به شما حس خوبی می‌دهند، البته نه با جذب‌کردن منفعلانه نظرات شما، بلکه با حمایت فعالانه از نظراتتان. این باعث می شود که انرژی و اوج بگیرید، درست مثل یک ترامپولین. امیدواریم بتوانید با تمرین ویژگی های یک شنونده خوب را در خود تقویت کنید، چرا که یکی از مهمترین مهارتها برای برقراری ارتباط سالم اجتماعی به شمار می رود.

تهیه کننده : دکتر منافی